• Biografia Jana Jakuba Twardowskiego

        • Jan Jakub Twardowski

          (ur. 1 czerwca 1915 w Warszawie, zm. 18 stycznia 2006 w Warszawie) – polski ksiądz rzymskokatolicki, prałat honorowy Jego Świątobliwości, poeta, przedstawiciel współczesnej liryki religijnej. To z jego wiersza dedykowanego Annie Kamieńskiej pochodzi zdanie: Śpieszmy się kochać ludzi – tak szybko odchodzą.

          Dzieciństwo

                      Urodził się w Warszawie na ulicy Koszykowej 1 czerwca 1915. Miał trzy siostry – dwie starsze, Halinę (ur. 1911) i Lucynę (ur. 1912) oraz młodszą, Marię (ur. 1920). Pięć tygodni później, 4 lipca, został ochrzczony w warszawskim kościele parafialnym św. Aleksandra. Tego samego dnia, na mocy decyzji rosyjskich władz kolejowych, cała rodzina Twardowskich, podobnie jak inne rodziny warszawskich kolejarzy, została przymusowo ewakuowana w głąb Rosji. Powrót rodziny do Polski nastąpił dopiero po 3 latach (13 lipca 1918). Dwa lata później (1920) Twardowscy przenieśli się do nowego mieszkania. 1 września 1922 rozpoczął naukę w szkole powszechnej nr 22 przy ul. Elektoralnej.

          Edukacja i wojna

                      Przyszły poeta wychowywał się w Warszawie. W 1922 Jan rozpoczął naukę w szkole podstawowej, a od 1927 roku uczęszczał do Gimnazjum im. Tadeusza Czackiego w Warszawie do klasy matematyczno-przyrodniczej. W latach 1933-1935 współredagował międzyszkolne pismo młodzieży gimnazjalnej „Kuźnia Młodych”, gdzie piastował funkcję redaktora działu literackiego. Na łamach tej gazetki miał miejsce jego debiut poetycki i prozatorski. Zaczął również prowadzić „Poradnik literacki”, drukował recenzje i wywiady oraz nawiązał szereg znajomości z utalentowanymi kolegami, m.in. z Kazimierzem Brandysem, Pawłem Hertzem, Janem Kottem, Tadeuszem Różewiczem. Maturę zdał w 1936. W 1937 ukazał się pierwszy tomik jego wierszy pt. Powrót Andersena, nawiązujący do poetyki Skamandra. W tym samym roku rozpoczął studia polonistyczne na Uniwersytecie Warszawskim. W 1939 uzyskał absolutorium, a w 1947 obronił pracę magisterską. W czasie II wojny światowej, podczas której zaginął cały jego wcześniejszy dorobek poetycki, był żołnierzem Armii Krajowej, uczestniczył w powstaniu warszawskim. Wskutek przeżyć wojennych, w tym zniszczenia jego domu rodzinnego, w 1943 postanowił zostać księdzem.

          Okres powojenny

                      W trakcie wojny w marcu 1945 zaczął naukę w tajnym Seminarium Duchownym w Warszawie. Naukę w seminarium kontynuował z przerwami do 1948, kiedy to 4 lipca przyjął święcenia kapłańskie. W tym też roku uzyskał tytuł magistra filologii polskiej za pracę Godzina myśli. Zaraz po studiach w seminarium duchownym przybył do parafii w Żbikowie k. Pruszkowa, gdzie był wikarym przez trzy lata. Zajmował się nauczaniem religii w szkole specjalnej. Od 1959 aż do emerytury był rektorem kościoła sióstr Wizytek w Warszawie, gdzie głosił kazania dla dzieci, którym później zadedykował m.in. zbiory: Zeszyt w kratkę oraz Patyki i patyczki. Był również wieloletnim wykładowcą i wychowawcą pokoleń kleryków w warszawskim seminarium. Wcześniej, bo już pod koniec 1945, powrócił do publikowania wierszy. Jego twórczość trafiła wówczas m.in. na łamy „Tygodnika Powszechnego”. Wielką popularność przyniósł mu wydany w 1970 tom Znaki ufności.

          Śmierć

                      Zmarł wieczorem 18 stycznia 2006 w szpitalu przy ulicy Banacha w Warszawie. Pochowany w krypcie w Panteonie Wielkich Polaków, miejscu pochówku dla zasłużonych w Świątyni Opatrzności Bożej, zgodnie z życzeniem prymasa Polski kardynała Józefa Glempa, a wbrew ostatniej woli księdza Twardowskiego, który chciał być pochowany na warszawskich Powązkach.

          Upamiętnienie

                      W maju 2011 Rada Warszawy nadała skwerowi położonemu u zbiegu ulic Karowej i Krakowskiego Przedmieścia nazwę ks. Jana Twardowskiego. 10 października 2013 na skwerze odsłonięto pomnik ks. Jana Twardowskiego. Autorem rzeźby plenerowej wykonanej w brązie jest Wojciech Gryniewicz. W kościele Wizytek znajduje się niezwykłe epitafium ks. Jana Twardowskiego w formie klęcznika z wyrytym jego ostatnim wierszem napisanym przed śmiercią w szpitalu przy ul. Banacha oraz małą biedronką. Szkoła Podstawowa nr 2 w Białymstoku jako pierwsza uzyskała w 1993 roku zgodę ks. Twardowskiego na nadanie jej jego imienia. Ks. Jan w swej ujmującej skromności długo odmawiał, tłumacząc, że nie wypada nosić imienia patrona, który jeszcze żyje. W dniu 1 czerwca 2010 roku Narodowy Bank Polski wprowadził do obiegu monety upamiętniające 95. rocznicę urodzin księdza Twardowskiego, o nominałach:

          2 zł – wykonaną stemplem zwykłym ze stopu Nordic Gold

          10 zł – wykonaną stemplem lustrzanym w srebrze.

          W czerwcu 2015 na terenie kościoła parafialnego przy ulicy Alfreda Nobla w Warszawie (gdzie ks. Jan Twardowski był wikariuszem w latach 1957-1958) odsłonięto głaz pamiątkowy.

          Nagrody i Odznaczenia

          • Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski Za wybitne zasługi w upowszechnianiu humanistycznych wartości, za osiągnięcia w twórczości literackiej (2006, pośm.)
          • Nagroda PEN Clubu im. Roberta Gravesa za całokształt twórczości (1980)
          • Order Uśmiechu (1996)
          • Nagroda Literacka im. Władysława Reymonta (1996)
          • Medal Polonia Mater Nostra Est (1999)
          • Doktorat honoris causa Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego (1999)
          • Order Ecce Homo (1999)
          • Nagroda Ikara (2000)
          • Dziecięca Nagroda SERCA (2000)
          • Nagroda TOTUS (2001)
          • Honorowe obywatelstwo Tarnowskich Gór (2003)
          • Nagroda Miasta Stołecznego Warszawy (2005).

           

          Twórczość

                      Liryka księdza Twardowskiego traktuje zarówno o Bogu, jak i o ludziach i ich problemach. Dobrze widoczne są liczne odwołania i metafory dotyczące przyrody (także jako pochwała stworzenia). Wiersze tego autora często, poprzez apostrofy i inne środki stylistyczne, mają charakter modlitewny (np. słowa Boże po stokroć święty, Mocny i uśmiechnięty w Suplikacjach).

           

          Ważniejsze utwory

          • Wiersze (1959, tom wydany wspólnie z książką poetycką ks. Pawła Heintscha)
          • O spacerze po cmentarzu wojskowym (1968)
          • Znaki ufności (1970)
          • Zeszyt w kratkę (1973)
          • Poezje wybrane (1979)
          • Niebieskie okulary (1980)
          • Rachunek dla dorosłego (1982)
          • Który stwarzasz jagody (1984, 1988)
          • Na osiołku (1986)
          • Nie przyszedłem pana nawracać (1986)
          • Patyki i patyczki (1988)
          • Sumienie ruszyło (1989, 1990)
          • Tak ludzka (1990)
          • Stukam do nieba (1990)
          • Nie bój się kochać (1991)
          • Niecodziennik (1991)
          • Nie martw się (1992)
          • Tyle jeszcze nadziei (1993)
          • Krzyżyk na drogę (1993)
          • Elementarz księdza Twardowskiego dla najmłodszego, średniaka i starszego (2000)
          • Pogodne spojrzenie (2003)
          • Mimo Wszystko (2003)
          • Na chwilę
          • Święty gapa
          • O maluchach
          • Do moich uczniów
          • Obiecanki Cacanki
          • Podziękowanie...
          • Trochę plotek o świętych

           

                                                                                 Źródło: https://pl.wikipedia.org/wiki/Jan_Twardowski